Nhận biết và điều trị bệnh đa xơ cứng ở người lớn tuổi là vô cùng quan trọng để cải thiện chất lượng cuộc sống và giảm thiểu các biến chứng. Trong bài viết này, Hải Hà Medical sẽ giải đáp cho bạn về triệu chứng, tiến triển và phương pháp điều trị bệnh đa xơ cứng, đặc biệt ở người lớn tuổi.
- Giới thiệu về bệnh đa xơ cứng (MS) ở người lớn tuổi
Bệnh đa xơ cứng là một rối loạn mãn tính liên quan đến hệ thần kinh, trong đó hệ miễn dịch của cơ thể tấn công nhầm vào lớp vỏ Myelin bao quanh các sợi thần kinh.
Điều này dẫn đến sự gián đoạn trong truyền dẫn tín hiệu thần kinh, gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, yếu cơ, và các vấn đề về thị giác.
- Triệu chứng của bệnh đa xơ cứng ở người lớn tuổi
Bệnh đa xơ cứng ở người lớn tuổi có thể biểu hiện qua nhiều triệu chứng đa dạng, ảnh hưởng đến thể chất, tinh thần và cảm giác của người bệnh.
2.1. Triệu chứng về thể chất
Các triệu chứng thể chất của bệnh đa xơ cứng thường rất rõ ràng và có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống:
- Mệt mỏi: Đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất. Người bệnh có thể cảm thấy mệt mỏi kinh niên, ngay cả khi đã nghỉ ngơi đầy đủ. Sự mệt mỏi này thường không tương xứng với mức độ hoạt động và có thể làm giảm khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
- Yếu cơ: Người bệnh thường cảm thấy yếu ở các chi, đặc biệt là ở chân, gây khó khăn trong việc di chuyển. Sự yếu cơ này có thể tiến triển từ nhẹ đến nặng, làm giảm khả năng tự chăm sóc bản thân.
- Mất thăng bằng và phối hợp trong động tác: Người bệnh có thể dễ bị ngã, đặc biệt là khi di chuyển nhanh hoặc đổi hướng đột ngột.
- Rối loạn thị giác: Như nhìn mờ, nhìn đôi hoặc thậm chí mất thị lực tạm thời ở một mắt là những triệu chứng thường gặp. Điều này có thể gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày như lái xe hoặc đọc sách.
2.2. Triệu chứng về tinh thần và tâm lý
- Suy giảm trí nhớ và khả năng tập trung: Người bệnh thường gặp khó khăn trong việc ghi nhớ sự kiện, tên người, hoặc thông tin quan trọng. Khả năng tập trung cũng bị suy giảm, làm cho việc thực hiện các nhiệm vụ hàng ngày trở nên khó khăn hơn.
- Trầm cảm và lo âu: Những thay đổi về hóa học trong não do bệnh đa xơ cứng khiến người bệnh thường cảm thấy buồn bã, mất hứng thú với các hoạt động mà họ từng yêu thích, và lo lắng về tương lai của họ.
2.3. Triệu chứng về cảm giác
- Tê bì và đau nhức: Ở các vùng khác nhau trên cơ thể, như chân, tay, và mặt. Cảm giác này có thể biến đổi từ nhẹ đến nặng và thường xuất hiện một cách bất ngờ, làm gián đoạn các hoạt động hàng ngày.
- Cảm giác châm chích hoặc rát: Những triệu chứng này không chỉ gây khó chịu mà còn có thể làm giảm chất lượng giấc ngủ và tăng mức độ căng thẳng.
- Tiến triển của bệnh đa xơ cứng ở người lớn tuổi
Bệnh đa xơ cứng ở người lớn tuổi có thể tiến triển qua các giai đoạn khác nhau, bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố.
3.1. Các giai đoạn của bệnh
- Giai đoạn tái phát và thuyên giảm: Đây là giai đoạn phổ biến nhất, người bệnh trải qua các đợt triệu chứng bùng phát, sau đó là sự thuyên giảm. Các đợt tái phát có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, sau đó triệu chứng có thể giảm bớt hoặc biến mất hoàn toàn trong một thời gian.
- Giai đoạn tiến triển thứ phát: Sau nhiều năm ở giai đoạn tái phát và thuyên giảm, một số bệnh nhân có triệu chứng trở nên nặng hơn và ít có giai đoạn thuyên giảm, dẫn đến tình trạng suy giảm chức năng liên tục.
- Giai đoạn tiến triển tiên phát: Ít phổ biến nhưng nặng nề hơn, giai đoạn này biểu hiện bằng sự suy giảm chức năng liên tục ngay từ đầu mà không thuyên giảm. Triệu chứng tiến triển đều đặn và khó kiểm soát hơn.
3.2. Yếu tố ảnh hưởng đến tiến triển của bệnh
- Tuổi tác: Càng lớn tuổi, khả năng phục hồi của cơ thể càng giảm, làm cho bệnh tiến triển nhanh hơn và nghiêm trọng hơn. Hệ thống miễn dịch và khả năng tái tạo tế bào thần kinh cũng suy giảm theo thời gian.
- Tiền sử bệnh lý: Như tiểu đường, tăng huyết áp và các bệnh thoái hóa thần kinh khác có thể ảnh hưởng đến tiến triển của bệnh đa xơ cứng.
- Lối sống và chế độ dinh dưỡng: Chế độ ăn uống cân bằng và thường xuyên tập thể dục, có thể giúp làm chậm tiến triển của bệnh.
- Phương pháp chẩn đoán bệnh đa xơ cứng
Quá trình chẩn đoán bệnh đa xơ cứng (MS) thường bao gồm các bước sau:
4.1. Khám lâm sàng
Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng thể chất như yếu cơ, mất thăng bằng và các vấn đề về thị giác. Ngoài ra, họ sẽ đánh giá chức năng thần kinh thông qua các bài kiểm tra phản xạ, sức mạnh cơ bắp, phối hợp vận động, và cảm giác.
4.2. Hình ảnh học
- Chụp cộng hưởng từ (MRI): Đây là phương pháp hình ảnh học quan trọng nhất để chẩn đoán MS. MRI giúp phát hiện các tổn thương (Lesions) trên não và tủy sống, đặc trưng bởi sự mất Myelin. Các tổn thương này là dấu hiệu rõ ràng của bệnh đa xơ cứng.
- Chụp cắt lớp vi tính (CT): Mặc dù ít chi tiết hơn MRI, CT Scan có thể được sử dụng để loại trừ các bệnh lý khác có triệu chứng tương tự MS.
4.3. Xét nghiệm dịch não tủy
Đây là một phương pháp quan trọng khác để chẩn đoán MS. Bác sĩ sẽ lấy một mẫu dịch não tủy từ cột sống để kiểm tra sự hiện diện của các Protein và kháng thể bất thường, dấu hiệu của sự tấn công tự miễn dịch vào hệ thần kinh trung ương.
4.4. Điện não đồ (EEG) và đo dẫn truyền thần kinh
- Điện não đồ (EEG): Mặc dù không phổ biến như MRI, EEG có thể được sử dụng để đánh giá hoạt động điện não và loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng.
- Đo dẫn truyền thần kinh: Kiểm tra tốc độ và cường độ của các tín hiệu truyền qua các dây thần kinh, giúp xác định mức độ tổn thương của Myelin.
4.5. Xét nghiệm máu
Để loại trừ các bệnh khác có triệu chứng tương tự MS như bệnh Lyme, Lupus, và một số rối loạn viêm khác. Mặc dù không thể chẩn đoán MS trực tiếp qua xét nghiệm máu, nhưng nó giúp loại trừ các nguyên nhân khác một cách hiệu quả.
- Điều trị bệnh đa xơ cứng ở người lớn tuổi
Một số phương pháp điều trị chính được áp dụng như sau:
5.1. Sử dụng thuốc
- Thuốc điều chỉnh bệnh (DMTs): Như Interferon Beta, Glatiramer Acetate và các thuốc uống như Dimethyl Fumarate và Fingolimod, sử dụng để làm giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt tái phát. Ở người lớn tuổi, việc sử dụng DMTs cần được cân nhắc kỹ lưỡng để tránh tác dụng phụ nghiêm trọng.
- Thuốc giảm triệu chứng: Các thuốc như Steroid (Methylprednisolon) được sử dụng để điều trị các đợt bùng phát cấp tính. Thuốc giảm đau, thuốc chống co giật, thuốc giãn cơ cũng có thể được kê đơn để kiểm soát các triệu chứng cụ thể như đau nhức, co thắt cơ và tê bì.
5.2. Vật lý trị liệu
Các bài tập được thiết kế để tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện thăng bằng và giảm nguy cơ té ngã. Chuyên gia vật lý trị liệu cũng có thể hướng dẫn người bệnh cách sử dụng các thiết bị hỗ trợ như gậy hoặc xe lăn.
5.3. Trị liệu nghề nghiệp
Trị liệu nghề nghiệp giúp người bệnh thực hiện các hoạt động hàng ngày một cách độc lập hơn.
Chuyên gia trị liệu nghề nghiệp có thể đề xuất các thay đổi trong nhà và công việc để giảm bớt khó khăn và nguy cơ té ngã, đồng thời hướng dẫn các kỹ thuật để thực hiện các hoạt động cá nhân một cách hiệu quả.
5.4. Hỗ trợ tâm lý
Cần thiết để đối phó với căng thẳng, lo âu và trầm cảm do MS gây ra. Các buổi tư vấn tâm lý, tham gia nhóm hỗ trợ và liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) có thể giúp người bệnh quản lý cảm xúc và nâng cao tinh thần.
5.5. Chế độ ăn uống và lối sống
Một chế độ ăn uống cân bằng và lối sống lành mạnh có thể hỗ trợ điều trị MS. Ăn nhiều rau xanh, trái cây, Protein nạc và chất béo lành mạnh giúp tăng cường sức khỏe tổng thể. Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội hoặc Yoga cũng góp phần cải thiện tình trạng sức khỏe.
Kết luận
Hy vọng bạn đọc sẽ nắm được những thông tin về triệu chứng, tiến triển và điều trị của bệnh đa xơ cứng để có thể kiểm soát được bệnh, hạn chế sự phát triển nhanh chóng!
