5 lý do bạn bị đau lưng khi nằm ngửa và cách giải quyết

Đau lưng khi nằm ngửa là một triệu chứng khá phổ biến, ảnh hưởng tới giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày của nhiều người. Cơn đau thường âm ỉ, dai dẳng hoặc dữ dội, có thể lan ra các vùng lân cận như cổ, vai, mông, chân. Vậy đâu là những nguyên nhân chính gây nên tình trạng này và làm thế nào để điều trị, cải thiện chất lượng cuộc sống?

Các nguyên nhân thường gặp gây đau lưng khi nằm ngửa

1. Căng cơ, co cứng cơ lưng

• Nguyên nhân: Do làm việc, ngồi sai tư thế hoặc vận động quá sức trong thời gian dài, các cơ ở lưng bị căng cứng, co thắt quá mức gây đau.
• Triệu chứng: Đau tại chỗ cơ bị căng, có thể lan rộng, tăng khi chuyển động và giảm khi nghỉ ngơi.

2. Thoái hóa đĩa đệm cột sống

• Nguyên nhân: Đĩa đệm nằm giữa các đốt sống, đóng vai trò như “đệm giảm xóc”, hấp thụ lực tác động lên cột sống. Theo tuổi tác và quá trình lão hóa, các đĩa đệm dần mất nước, thoái hóa, mất tính đàn hồi và suy giảm khả năng chịu lực.
• Triệu chứng: Đau âm ỉ, dai dẳng vùng lưng, có thể lan lên cổ hoặc xuống mông, đùi. Cơn đau giảm khi nằm nghỉ, tăng khi ngồi lâu, đứng lâu hoặc khi cử động cột sống.

3. Đau thần kinh tọa

• Nguyên nhân: Khi đĩa đệm thoái hóa, thoát vị hoặc xương/gai xương phát triển chèn ép rễ thần kinh tọa, gây phản ứng viêm và cơn đau dọc đường đi của dây thần kinh tọa (từ lưng, xuống mông, đùi và chân).
• Triệu chứng: Đau dữ dội, lan dọc từ mông xuống đùi, chân, đôi khi tê bì, yếu cơ ở vùng tương ứng. Cơn đau thường tăng vào ban đêm, khi nằm nghỉ.

4. Thoái hóa cột sống

• Nguyên nhân: Quá trình lão hóa tự nhiên khiến các khớp xương và đĩa đệm cột sống mất dần chức năng. Xương mất dần canxi trở nên giòn, dễ gãy. Tổn thương thoái hóa ở cột sống thắt lưng có thể gây chèn ép tủy sống, rễ thần kinh, gây đau và rối loạn chức năng.
• Triệu chứng: Đau vùng thắt lưng, cứng cột sống, hạn chế tầm vận động, có thể kèm yếu, tê chân do chèn ép rễ thần kinh.

5. Các bệnh lý khác ít gặp hơn

• Viêm cột sống dính khớp: viêm mạn tính các khớp và dây chằng cột sống, gây đau lưng và cổ dữ dội, cứng khớp vào ban đêm.
• Khối u cột sống: u lành hoặc ác tính chèn ép cột sống gây đau kéo dài không thuyên giảm.
• Hẹp ống sống: ống sống bị hẹp do thoái hóa, thoát vị đĩa đệm, dẫn đến chèn ép tủy sống, gây đau lưng, yếu chân…

Chẩn đoán căn nguyên gây đau lưng khi nằm ngửa

Để tìm ra nguyên nhân chính xác gây đau lưng khi nằm ngửa, bác sĩ sẽ tiến hành các bước thăm khám sau:

1. Khai thác bệnh sử, khám lâm sàng

• Tiền sử và đặc điểm cơn đau: nguyên nhân khởi phát, vị trí đau, tính chất đau, yếu tố làm tăng/giảm đau, triệu chứng kèm theo…
• Khám phát hiện các dấu hiệu bất thường: hạn chế tầm vận động cột sống, dấu hiệu đau, rối loạn cảm giác, giảm cơ lực…

2. Chẩn đoán hình ảnh:

• Chụp Xquang cột sống 2 tư thế: đánh giá hệ xương, phát hiện gai xương, hẹp khe khớp, thoái hóa đốt sống…
• Chụp cộng hưởng từ (MRI) cột sống: thấy rõ cấu trúc cột sống, đĩa đệm, tủy sống, rễ thần kinh, phần mềm xung quanh.
• Chụp cắt lớp vi tính (CT) cột sống: mô tả tổn thương xương dưới dạng lớp cắt.

3. Xét nghiệm máu, nước tiểu

• Tìm yếu tố viêm trong công thức máu để phát hiện nhiễm trùng, viêm khớp.
• Đo canxi máu để đánh giá chuyển hóa canxi, loãng xương.
• Định lượng một số marker ung thư liên quan.

4. Thăm dò chức năng thần kinh

• Đo điện cơ: đánh giá tình trạng hoạt động của sợi cơ, bắp cơ.
• Đo dẫn truyền thần kinh: đánh giá tốc độ truyền xung thần kinh qua các rễ dây thần kinh.

Các phương pháp điều trị đau lưng khi nằm ngửa

Căn cứ vào căn nguyên gây bệnh, bác sĩ sẽ đề xuất phác đồ điều trị thích hợp, có thể bao gồm:

1. Điều trị nội khoa

• Thuốc giảm đau, chống viêm: giảm nhanh triệu chứng trong đợt đau cấp.
• Thuốc giãn cơ: giúp cơ thư giãn, giảm co cứng.
• Thuốc bổ xương khớp: bổ sung canxi, vitamin D, chất tạo xương giúp tái tạo tổ chức xương, sụn.

2. Vật lý trị liệu, phục hồi chức năng

• Áp dụng nhiệt (chườm nóng), hồng ngoại, sóng ngắn…: giúp giảm đau, co cứng cơ
• Các bài tập, động tác kéo giãn, tập sức mạnh cơ: tăng độ linh hoạt và vận động cột sống.
• Xoa bóp, bấm huyệt: giảm đau theo y học cổ truyền.

3. Thủ thuật, can thiệp

• Tiêm ngoài màng cứng: tiêm corticoid và thuốc tê tại chỗ giúp giảm đau, chống viêm cho các đợt đau cấp.
• Tiêm hóa chất/sóng cao tần: làm teo/giảm kích thước đĩa đệm thoát vị, giảm chèn ép rễ thần kinh.
• Gây dính thần kinh ngoại vi bằng sóng radio.

4. Phẫu thuật

• Chỉ định khi điều trị bảo tồn thất bại, tổn thương tiến triển gây biến chứng như: thoát vị đĩa đệm nặng, trượt đốt sống, hẹp ống sống gây liệt, u chèn ép tủy…
• Các phương pháp mổ: cắt bỏ đĩa đệm thoát vị, giải chèn ép rễ thần kinh, tủy sống, cố định cột sống bằng nẹp, vít…

Phòng ngừa đau lưng khi nằm ngửa tái phát

Song song với điều trị, người bệnh cần xây dựng và duy trì lối sống lành mạnh để phòng tránh đau lưng khi nằm ngửa tái phát:

1. Rèn luyện thói quen sinh hoạt, làm việc đúng tư thế

• Giữ lưng thẳng khi đứng, ngồi, tránh gập lưng kéo dài
• Ngủ nệm vừa phải, gối thấp, tránh gối cao hoặc không gối
• Khi nâng/mang vác vật nặng: gập đầu gối, giữ vật sát người, không cúi lưng

2. Tập thể dục, tăng cường thể lực

• Duy trì chế độ tập luyện đều đặn, ít nhất 150 phút/tuần với cường độ vừa phải
• Các môn phù hợp: đi bộ, bơi lội, đạp xe, yoga, dưỡng sinh…
• Chú ý khởi động trước tập và thả lỏng sau tập

3. Duy trì cân nặng hợp lý

• Kiểm soát cân nặng, tránh thừa cân, béo phì vì sẽ gây áp lực lên cột sống lưng
• Áp dụng chế độ ăn lành mạnh, ít chất béo, thực phẩm chế biến, nhiều trái cây, rau xanh

4. Bổ sung dinh dưỡng cần thiết

• Ăn nhiều thực phẩm giàu canxi, vitamin D tốt cho xương khớp
• Nguồn canxi phong phú: sữa, các sản phẩm từ sữa, đậu, cải xoăn…
• Vitamin D có nhiều trong: cá hồi, cá mòi, lòng đỏ trứng, nấm…
• Bổ sung thêm Glucosamine, Chondroitin, Collagen… theo chỉ định của bác sĩ

Tóm lại, đau lưng khi nằm ngửa là tình trạng không hiếm gặp nhưng có thể cải thiện nếu được chẩn đoán và xử trí đúng cách. Người bệnh có triệu chứng đau lưng kéo dài không thuyên giảm hoặc kèm biểu hiện bất thường cần đi khám chuyên khoa cơ xương khớp để được tư vấn và điều trị kịp thời. Các chuyên gia hàng đầu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cùng hệ thống máy móc, xét nghiệm hiện đại sẽ giúp chẩn đoán nguyên nhân và đưa ra phương án điều trị phù hợp, tiên tiến nhất cho từng trường hợp cụ thể, giúp người bệnh thoát khỏi cơn đau, nâng cao chất lượng cuộc sống.

---

Tham quan nhà xưởng & nhận tư vấn: