Xẹp lún đốt sống là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị

Xẹp lún đốt sống là tình trạng thân đốt sống bị sụt giảm chiều cao và biến dạng, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hãy cùng Hải Hà Medical tìm hiểu sâu hơn về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị xẹp lún đốt sống trong bài viết dưới đây.

Nguyên nhân xẹp lún đốt sống

Xẹp lún đốt sống là tình trạng mà chiều cao của thân đốt sống bị giảm, thường gây ra đau đớn và ảnh hưởng đến khả năng vận động. Nguyên nhân gây ra tình trạng này rất đa dạng, nhưng có thể được phân loại thành các nhóm chính như sau:

1. Loãng xương: Đây là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến xẹp lún đốt sống, đặc biệt ở người lớn tuổi. Khi xương trở nên yếu và xốp, các hoạt động bình thường như cúi xuống, hắt hơi mạnh hoặc nâng vật nhẹ cũng có thể gây ra xẹp đốt sống.
2. Chấn thương: Các chấn thương do tai nạn giao thông, té ngã hoặc các hoạt động thể thao có thể gây ra xẹp đốt sống, đặc biệt là ở những người không bị loãng xương. Những chấn thương này thường xảy ra khi lực tác động lên đốt sống vượt quá khả năng chịu đựng của nó.
3. Bệnh lý ác tính: Một số bệnh lý như ung thư xương hoặc ung thư di căn có thể làm yếu cấu trúc xương, dẫn đến xẹp đốt sống. Tình trạng này thường gặp ở những người dưới 55 tuổi và có thể xảy ra mà không có chấn thương rõ ràng.
4. Yếu tố nguy cơ khác: Các yếu tố như tuổi tác, giới tính (phụ nữ sau mãn kinh có nguy cơ cao hơn), tiền sử gia đình bị loãng xương, lối sống ít vận động, và các bệnh lý nội tiết cũng có thể làm tăng nguy cơ xẹp lún đốt sống.

Triệu chứng xẹp lún đốt sống

Triệu chứng xẹp lún đốt sống thường liên quan đến sự giảm chiều cao của thân đốt sống và có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe. Dưới đây là một số triệu chứng điển hình:

1. Đau lưng đột ngột: Người bệnh thường cảm thấy đau lưng một cách đột ngột, cơn đau có thể tăng lên khi đứng hoặc đi lại và giảm khi nằm xuống.
2. Giảm khả năng cử động: Xẹp lún đốt sống có thể làm giảm khả năng cử động của cột sống, khiến người bệnh khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động hàng ngày.
3. Giảm chiều cao: Một trong những dấu hiệu rõ ràng của xẹp lún đốt sống là sự giảm chiều cao của người bệnh do thân đốt sống bị xẹp.
4. Biến dạng cột sống: Tình trạng này có thể dẫn đến các biến dạng như gù cột sống hoặc vẹo cột sống, gây ảnh hưởng đến hình dáng và chức năng của cột sống.
5. Đau lan tỏa: Đau có thể lan tỏa đến các vùng khác của cơ thể, đặc biệt là khi có sự chèn ép lên các dây thần kinh.

Xẹp lún đốt sống có nguy hiểm không?

Xẹp lún đốt sống có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Mức độ nguy hiểm phụ thuộc vào nguyên nhân, vị trí và mức độ nghiêm trọng của xẹp lún.

Một số biến chứng tiềm ẩn bao gồm:

• Đau mãn tính: Xẹp lún đốt sống có thể gây đau lưng mãn tính, ảnh hưởng đến khả năng vận động và thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Giảm chiều cao: Nhiều đốt sống bị xẹp có thể dẫn đến giảm chiều cao đáng kể, gây mất tự tin và ảnh hưởng đến tư thế.
• Gù lưng hoặc vẹo cột sống: Xẹp lún có thể làm biến dạng cột sống, gây gù hoặc vẹo, ảnh hưởng đến thẩm mỹ và chức năng của cột sống.
• Chèn ép dây thần kinh: Đốt sống bị xẹp có thể chèn ép lên dây thần kinh, gây đau lan xuống chân, tê bì, yếu cơ và các vấn đề thần kinh khác.
• Khó thở: Trong trường hợp xẹp lún nghiêm trọng ở vùng ngực, có thể gây khó thở do giảm thể tích lồng ngực.
• Tăng nguy cơ gãy xương: Xương bị yếu do loãng xương hoặc các bệnh lý khác khiến người bệnh dễ bị gãy xương hơn, kể cả ở các đốt sống khác.
• Mất khả năng tự chủ: Hiếm gặp, nhưng xẹp lún đốt sống nghiêm trọng có thể chèn ép tủy sống, dẫn đến mất khả năng kiểm soát ruột và bàng quang.

Điều trị xẹp lún đốt sống

Việc điều trị xẹp lún đốt sống phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng của triệu chứng và tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân. Mục tiêu điều trị là giảm đau, cải thiện chức năng cột sống, và ngăn ngừa biến chứng. Các phương pháp điều trị bao gồm:

1. Điều trị bảo tồn (không phẫu thuật): Thường được áp dụng cho các trường hợp xẹp lún nhẹ và vừa, không có biến chứng thần kinh.

• Nghỉ ngơi: Hạn chế các hoạt động gây đau, tránh mang vác nặng và các tư thế gây áp lực lên cột sống.
• Thuốc:
  • Giảm đau: Paracetamol, thuốc chống viêm không steroid (NSAIDs) như ibuprofen hoặc naproxen.
  • Thuốc giãn cơ: Giúp giảm co thắt cơ và đau.
  • Thuốc điều trị loãng xương: Như bisphosphonates, denosumab, teriparatide, romosozumab, hoặc thuốc điều trị hormone.
• Vật lý trị liệu: Các bài tập giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp, cải thiện tư thế và phạm vi vận động. Một số phương pháp vật lý trị liệu bao gồm:
  • Bài tập kéo giãn: Giúp giảm đau và cải thiện linh hoạt cột sống.
  • Bài tập tăng cường cơ bắp: Củng cố các cơ xung quanh cột sống để hỗ trợ tốt hơn.
  • Nhiệt trị liệu/Điện trị liệu: Giảm đau và co thắt cơ.
• Nẹp lưng: Hỗ trợ cột sống và hạn chế cử động, giúp giảm đau và ngăn ngừa xẹp lún thêm.
• Thay đổi lối sống:
  • Bỏ hút thuốc: Hút thuốc làm tăng nguy cơ loãng xương.
  • Hạn chế rượu bia: Tiêu thụ quá nhiều rượu có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương.
  • Chế độ ăn uống giàu canxi và vitamin D: Cần thiết cho sức khỏe xương.
  • Tập thể dục thường xuyên: Giúp duy trì mật độ xương và tăng cường sức mạnh cơ bắp.

2. Điều trị can thiệp: Được chỉ định cho các trường hợp xẹp lún nặng, gây đau dữ dội, biến dạng cột sống nghiêm trọng, hoặc chèn ép dây thần kinh.

• Vertebroplasty (Đổ xi măng xương): Bơm xi măng xương vào đốt sống bị xẹp để củng cố và giảm đau.
• Kyphoplasty (Nâng đốt sống): Tương tự vertebroplasty, nhưng trước khi bơm xi măng, bác sĩ sẽ sử dụng một dụng cụ đặc biệt để tạo khoang và nâng đốt sống bị xẹp về vị trí ban đầu.
• Phẫu thuật: Hiếm khi được sử dụng, chỉ trong trường hợp xẹp lún gây chèn ép tủy sống hoặc các biến chứng thần kinh nghiêm trọng. Phẫu thuật có thể bao gồm cắt bỏ phần đốt sống bị xẹp hoặc cố định cột sống.

Phòng ngừa xẹp lún đốt sống

Phòng ngừa xẹp lún đốt sống tập trung vào việc duy trì sức khỏe xương và giảm thiểu các yếu tố nguy cơ. Dưới đây là một số biện pháp phòng ngừa quan trọng:

1. Duy trì mật độ xương khỏe mạnh:

• Đảm bảo đủ canxi và vitamin D: Canxi là thành phần chính của xương, trong khi vitamin D giúp cơ thể hấp thụ canxi. Bạn có thể bổ sung canxi và vitamin D thông qua chế độ ăn uống (sữa, cá hồi, trứng,…) hoặc sử dụng thực phẩm chức năng theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Tập thể dục thường xuyên: Các bài tập chịu trọng lượng như đi bộ, chạy bộ, nhảy dây, tập tạ giúp kích thích sự phát triển của xương và tăng mật độ xương. Luyện tập yoga và pilates cũng giúp cải thiện tư thế và sức mạnh cơ bắp, hỗ trợ cột sống.
• Hạn chế rượu bia và caffeine: Uống quá nhiều rượu và caffeine có thể cản trở quá trình hấp thụ canxi và làm tăng nguy cơ loãng xương.
• Bỏ hút thuốc: Hút thuốc lá làm giảm mật độ xương và tăng nguy cơ gãy xương.

2. Ngăn ngừa té ngã:

• Loại bỏ chướng ngại vật trong nhà: Sắp xếp đồ đạc gọn gàng, đảm bảo ánh sáng đầy đủ để tránh vấp ngã.
• Sử dụng thiết bị hỗ trợ khi cần: Như gậy chống, khung tập đi.
• Mang giày dép phù hợp: Tránh mang giày cao gót hoặc dép lê trơn trượt.

3. Kiểm soát các bệnh lý:

• Điều trị loãng xương: Nếu bạn được chẩn đoán mắc loãng xương, hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ để ngăn ngừa xẹp lún đốt sống.
• Kiểm soát các bệnh lý khác: Một số bệnh lý như ung thư, cường giáp, bệnh Cushing cũng có thể làm tăng nguy cơ xẹp lún đốt sống. Điều trị tốt các bệnh lý này sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ.

4. Khám sức khỏe định kỳ:

• Đo mật độ xương: Nên kiểm tra mật độ xương định kỳ, đặc biệt là phụ nữ sau mãn kinh và người lớn tuổi.
• Khám sức khỏe tổng quát: Giúp phát hiện sớm các bệnh lý có thể ảnh hưởng đến sức khỏe xương.

5. Tư thế đúng:

• Duy trì tư thế đúng khi ngồi, đứng và nằm: Tránh cúi gập người quá lâu, mang vác vật nặng sai tư thế.
• Nâng vật nặng đúng cách: Gập đầu gối và giữ lưng thẳng khi nâng vật nặng, tránh xoay người đột ngột.

Xẹp lún đốt sống nên ăn gì?

Một chế độ ăn uống lành mạnh và giàu dưỡng chất có thể giúp tăng cường sức khỏe xương và hỗ trợ phòng ngừa xẹp lún đốt sống. Các thực phẩm nên ăn bao gồm:

• Các sản phẩm từ sữa như sữa, pho mát, sữa chua – giàu canxi và protein.
• Cá hồi, cá mòi, cá ngừ – giàu vitamin D và omega-3.
• Rau xanh đậm như cải xoăn, rau bina – giàu vitamin K, magiê và folate.
• Trái cây họ cam quýt – giàu vitamin C giúp tăng cường hấp thu canxi.
• Các loại đậu và đậu phụ – nguồn protein thực vật tốt cho xương.

Bài tập cho người bị xẹp lún đốt sống

Tập thể dục là một phần quan trọng trong điều trị và phòng ngừa xẹp lún đốt sống. Tuy nhiên, người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chương trình tập luyện nào. Một số bài tập phù hợp bao gồm:

• Đi bộ: Giúp tăng cường sức mạnh xương và cơ.
• Bơi lội: Giúp giảm áp lực lên cột sống trong khi vẫn tăng cường sức mạnh toàn thân.
• Yoga và Pilates: Giúp cải thiện tư thế, tăng cường sức mạnh cơ, và tính linh hoạt của cột sống.
• Các bài tập cơ lõi: Giúp ổn định cột sống và phòng ngừa tổn thương thêm.

Xẹp lún đốt sống là một tình trạng nghiêm trọng cần được chẩn đoán và điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Bằng cách hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, và các phương pháp điều trị, cũng như duy trì lối sống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên, người bệnh có thể kiểm soát tình trạng bệnh và ngăn ngừa các tổn thương xẹp lún đốt sống tiếp theo.

---

Tham quan nhà xưởng & nhận tư vấn: